Vận động viên thể thao đỉnh cao có tuổi thọ không cao như kỳ vọng có đúng không?
Thực ra, chuyện vận động viên thể thao đỉnh cao có tuổi thọ không cao như kỳ vọng là một hiện tượng được nhiều nghiên cứu quan tâm. Nguyên nhân không đơn giản chỉ vì “tập luyện quá nhiều” mà là sự kết hợp của nhiều yếu tố:
🔹 1. Cường độ tập luyện cực đoan
-
Vận động viên chuyên nghiệp (điền kinh, bóng đá, bóng rổ, quyền anh, thể hình…) tập với khối lượng và cường độ gấp nhiều lần người bình thường.
-
Điều này dẫn đến:
-
Stress oxy hóa và viêm mạn tính trong tế bào.
-
Thoái hóa khớp, tổn thương tim mạch, cơ xương.
-
Tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim, suy tim (nhất là ở các VĐV sức bền như marathon).
-
🔹 2. Chấn thương & hệ quả lâu dài
-
Nhiều VĐV gặp chấn thương sọ não, gãy xương, tổn thương sụn khớp.
-
Ví dụ: VĐV bóng bầu dục Mỹ (NFL) có tuổi thọ thấp hơn mức trung bình do hội chứng CTE (chấn thương não mãn tính).
-
VĐV cử tạ, thể hình thường gặp suy khớp sớm, thoát vị đĩa đệm, đau mạn tính.
🔹 3. Doping, thuốc giảm đau, steroid
-
Không ít VĐV (đặc biệt trước thập niên 2000) sử dụng chất cấm, steroid đồng hóa, thuốc kích thích → ảnh hưởng gan, tim, mạch máu, rút ngắn tuổi thọ.
-
Việc dùng thuốc giảm đau dài hạn để tiếp tục thi đấu cũng làm hại gan, thận.
🔹 4. Stress tinh thần & lối sống sau giải nghệ
-
Khi còn thi đấu: áp lực thành tích, thi đấu liên tục → hệ thần kinh – nội tiết luôn căng thẳng.
-
Sau khi giải nghệ: nhiều người tăng cân nhanh, rối loạn chuyển hóa, trầm cảm → kéo theo bệnh tim mạch, tiểu đường.
🔹 5. Nghiên cứu tuổi thọ vận động viên
-
VĐV sức bền (bơi, marathon, đua xe đạp): thường sống lâu hơn trung bình nếu không chấn thương quá nhiều, do tim phổi khỏe.
-
VĐV sức mạnh/cường độ va chạm cao (bóng bầu dục, boxing, thể hình): tuổi thọ thường thấp hơn trung bình.
-
VĐV tennis, golf, bóng đá: có tuổi thọ khá cao nếu duy trì lối sống lành mạnh sau giải nghệ. Ví dụ: Roger Federer, Rafael Nadal, Cristiano Ronaldo, Novak Djokovic vẫn giữ sức khỏe tốt ở tuổi 35–40.
✅ Như vậy, không phải cứ tập cường độ cao là chết sớm, mà vấn đề nằm ở:
-
Loại hình thể thao.
-
Mức độ chấn thương.
-
Sử dụng chất cấm/thuốc.
-
Chế độ dinh dưỡng – phục hồi – lối sống sau khi giải nghệ.
📊 Bảng so sánh tuổi thọ trung bình
| Nhóm | Ví dụ môn thể thao | Tuổi thọ trung bình (so với dân số chung) | Giải thích chính |
|---|---|---|---|
| Sức bền (endurance) | Marathon, đua xe đạp đường trường, bơi, chèo thuyền | ⬆️ 3–6 năm so với dân số chung | Tim – phổi khỏe, VO₂ max cao, ít bệnh tim mạch; nhưng dễ bị chấn thương khớp, stress tim nếu tập quá độ. |
| Sức mạnh (strength/power) | Cử tạ, thể hình, ném tạ, vật nặng | ⬇️ 2–4 năm | Thường có khối cơ lớn, áp lực tim mạch cao; một số dùng steroid làm tăng nguy cơ tim mạch, gan thận. |
| Đối kháng, va chạm (combat/contact) | Boxing, MMA, bóng bầu dục Mỹ, hockey | ⬇️ 5–10 năm | Chấn thương sọ não, hội chứng CTE, rủi ro tim mạch do stress – doping, lạm dụng thuốc giảm đau. |
| Khéo léo, kỹ thuật (skill-based) | Tennis, bóng đá, bóng rổ, golf | Tương đương hoặc ⬆️ 2–4 năm | Duy trì tập luyện lâu dài, kỹ năng phối hợp; nhưng nguy cơ chấn thương khớp (gối, cổ chân). |
| Người bình thường (không VĐV) | — | Tuổi thọ trung bình theo quốc gia (VN: ~73–76, EU: ~78–82) | Phụ thuộc lối sống, dinh dưỡng, di truyền. Người ít vận động có nguy cơ bệnh tim mạch, tiểu đường cao hơn. |
🔎 Kết luận
-
Có lợi nhất: VĐV sức bền vừa phải (chạy, bơi, đạp xe) và môn kỹ thuật/khéo léo (tennis, bóng đá, golf) → thường sống thọ hơn mức trung bình.
-
Nguy cơ giảm tuổi thọ: VĐV đối kháng (boxing, MMA, bóng bầu dục Mỹ) và sức mạnh nặng (cử tạ, thể hình chuyên nghiệp).
-
Điều quan trọng: sau giải nghệ, ai giữ được chế độ tập luyện – dinh dưỡng – tinh thần lành mạnh thì thường vẫn sống thọ hơn người bình thường.

