Thực phẩm ÂM và DƯƠNG 
Nhận diện để ứng dụng trong ăn uốngÂm thì mập tròn – Dương thì cao.
Ngũ cốc (hạt, đậu) → dương hơn củ, quả, rau.
Thực phẩm thu nhỏ, co lại → dương; nở to, trương ra → âm.
Ví dụ: gạo dương hơn đậu.
Cùng loại: nặng hơn → dương; nhiều nước hơn → âm.
Màu sắc: từ dương đến âm → đỏ, cam, lục, lam, chàm, tím, đen.
Ví dụ: bí đỏ dương hơn cà tím.
Mùi vị: từ dương đến âm → mặn – đắng – chát – chua - cay – ngọt...
Ví dụ: muối là dương, đường là âm.
Cách mọc: mọc xuống → dương hơn mọc ngang; mọc ngang → dương hơn mọc lên.
Ví dụ: cà rốt đâm xuống dương hơn khoai mì mọc ngang.
Bảng phân loại theo K/Na (theo GS. Ohsawa)K/Na < 5 → Dương
K/Na > 5 → Âm
K/Na = 5 → Quân bình
Ví dụ:
Gạo: 4.5 → Dương (+)
Khoai tây: 5.12 → Âm (–)
Cam: 5.7 → Âm (– –)
Chuối: 8.40 → Cực Âm (– – –)
Theo Nội Kinh:Ngũ cốc (vị đạm bạc) → Dương, sinh tinh lực.
Thực phẩm hăng nồng → Âm, không sinh tinh lực.
Người tinh lực yếu → nên bổ sung ngũ cốc.
Đặc tính thực phẩm Âm:Ăn nhiều thực phẩm âm → cơ quan thoái hóa chậm, sống thọ hơn.
Thích hợp cho người nóng tính, căng thẳng, áp lực cao.
Tạo cảm giác dịu mát, thường dùng nhiều vào mùa hè.
Nhưng nếu quá nhiều → dễ mệt mỏi, tiêu chảy, da xanh xao, thiếu sinh khí → cần bổ sung thực phẩm dương.
Đặc tính thực phẩm Dương:Mang tính mạnh mẽ, nóng, hương vị đậm.
Ăn nhiều vào mùa đông sẽ tốt hơn.
Phù hợp cho người thiếu năng lượng, phụ nữ sau sinh.
Nhưng nếu quá nhiều → gây táo bón, ợ nóng, phát ban, mụn nhọt → cần bổ sung thực phẩm âm.
Tổng kết:Danh y Hải Thượng Lãn Ông:
“Dược bổ bất như thực bồi” – dùng thuốc không bằng ăn uống đúng cách.
Ăn quá dương → gầy, dễ bón.
Ăn quá âm → bệnh tiềm ẩn, lâu ngày mới phát.
Việt Nam khí hậu nhiệt đới (dương nhiều) → thực phẩm âm phong phú. Nếu lạm dụng đồ âm → dễ sinh bệnh.
Cách nhận biết:Phân bón → dương quá.
Phân lỏng, xanh → âm quá.
Phân vàng, chặt vừa → quân bình.
Nguyên tắc:Ăn uống quân bình âm – dương: 70% cơm gạo, 30% thức ăn.
Nhai kỹ, ăn đúng giờ, không quá no, không ăn khuya.
Không uống nước khi không khát.
Hạn chế tối đa đồ ngọt công nghiệp.
“Minh Triết Trong Ăn Uống Của Phương Đông”
Ngô Đức Vượng
