Càng lên cao thì bụi mịn càng giảm? Tỷ lệ giảm bao nhiêu %?
Câu này rất thú vị 👍. Bụi mịn (PM2.5, PM10) trong khí quyển phân bố không đều theo độ cao và điều kiện khí tượng. Nói ngắn gọn:
🌍 1. Quy luật phân bố theo độ cao
-
Phần lớn bụi mịn đến từ mặt đất: giao thông, công nghiệp, sinh hoạt, xây dựng.
-
Khi lên cao (đặc biệt trên 50–100m), nồng độ bụi mịn giảm dần do:
-
Xa nguồn phát thải.
-
Gió tán xạ và pha loãng bụi.
-
Trọng lực làm bụi nặng lắng xuống.
-
Tuy nhiên, mức giảm không tuyến tính tuyệt đối, còn phụ thuộc vào điều kiện thời tiết (nghịch nhiệt, gió, độ ẩm).
📊 2. Số liệu tham khảo từ nghiên cứu
-
Nghiên cứu ở Bắc Kinh & Thượng Hải (Trung Quốc, 2018–2022):
-
Tầng 10–20m (3–6 tầng nhà): bụi mịn giảm ~ 10–15% so với mặt đất.
-
Tầng 40–60m (12–20 tầng): giảm ~ 20–30%.
-
Trên 100m (30 tầng trở lên): có thể giảm tới 40–50%, nhất là vào ngày có gió.
-
-
Một số nghiên cứu ở châu Âu:
-
Nồng độ PM2.5 ở độ cao 2000m so với mực nước biển thấp hơn đồng bằng đô thị tới 60–80%.
-
Do không chỉ “xa nguồn bụi” mà còn nhờ không khí loãng, gió mạnh, ít giao thông.
-
⚠️ 3. Lưu ý
-
Trong điều kiện nghịch nhiệt (trời lạnh, lớp không khí ấm nằm trên chặn bụi ở dưới), bụi mịn có thể bị “kẹt” ở tầng thấp (0–300m). Khi đó, lên tầng 20–30 vẫn chưa giảm nhiều.
-
Ở núi cao trên 2000m, mức bụi mịn thường rất thấp (gần như bằng không), trừ khi gần khu khai thác mỏ hay công nghiệp.
✅ Tóm lại:
-
Lên cao 50–100m: bụi mịn giảm khoảng 20–30%.
-
Trên 2000m so với mực nước biển: bụi mịn có thể giảm tới 60–80%.
Bụi mịn và độ cao ở Hà Nội
🏙️ Bụi mịn và độ cao ở Hà Nội
-
Hà Nội có nguồn bụi mịn chính: giao thông, xây dựng, đun than/ củi, công nghiệp quanh đô thị.
-
Bụi mịn (PM2.5, PM10) tập trung nhiều nhất ở tầng sát mặt đất 0–30m, đặc biệt giờ cao điểm.
-
Khi lên cao, nồng độ bụi giảm dần, nhưng mức giảm không tuyến tính và còn phụ thuộc:
-
Gió (khu vực thông thoáng thì bụi loãng nhanh).
-
Nghịch nhiệt (trời lạnh, bụi bị "kẹt" trong tầng thấp 0–200m).
-
Vị trí tòa nhà (sát đường lớn thì bụi cao hơn trong ngõ nhỏ).
-
📊 Nghiên cứu & thực tế đo (Trung Quốc, Hồng Kông, và một số đo thử ở Hà Nội) cho thấy:
-
Tầng 1–5 (0–15m):
Bụi mịn cao nhất, do sát nguồn giao thông. -
Tầng 6–10 (20–35m):
PM2.5 giảm khoảng 10–15% so với tầng trệt. -
Tầng 11–20 (40–70m):
Giảm khoảng 20–30%. -
Tầng 21–30 (70–100m):
Giảm 30–40%, nhất là ngày có gió. -
Trên 100m (hơn tầng 30):
Thường sạch hơn rõ rệt, nhưng vẫn bị ảnh hưởng trong ngày nghịch nhiệt nặng (bụi có thể “kẹt” tới 200m).
✅ Kết luận cho Hà Nội
-
Nếu chọn nhà chung cư:
-
Từ tầng 15–25 trở lên (≈ 50–80m) → bụi mịn ít hơn đáng kể so với mặt đường, đủ khác biệt để cảm nhận.
-
Trên tầng 30 → chất lượng không khí tốt nhất trong đô thị, nhưng cần lưu ý gió mạnh và áp lực thang máy.
-
BAN NGÀY HAY BAN ĐÊM ÍT Ô NHIỄM HƠN
Câu này rất thực tế, nhất là ở Hà Nội và các đô thị lớn 🌆.
Ô nhiễm không khí (đặc biệt là bụi mịn PM2.5) thay đổi theo thời gian trong ngày do giao thông, thời tiết, và nghịch nhiệt.
🌞 Ban ngày
-
Giờ cao điểm (6h–9h sáng, 16h–20h tối):
👉 Nồng độ bụi mịn cao nhất do xe cộ, công nghiệp, xây dựng. -
Giữa trưa (10h–15h):
👉 Mặt trời mạnh, không khí đối lưu, bụi loãng đi → ô nhiễm thường giảm bớt.
🌙 Ban đêm
-
Từ 23h–5h sáng:
👉 Giao thông ít, nguồn thải giảm → tưởng sẽ sạch hơn.
👉 Nhưng thực tế, nhiệt độ giảm → nghịch nhiệt xảy ra: lớp không khí lạnh nặng ở dưới, lớp ấm ở trên → bụi mịn bị “kẹt” lại gần mặt đất.
👉 Vì thế, ở nhiều đô thị như Hà Nội, PM2.5 ban đêm và sáng sớm (1–7h) thường cao hơn cả ban ngày.
📊 Tóm gọn
-
Ô nhiễm cao nhất: sáng sớm (5–9h) và chiều tối (17–21h).
-
Ô nhiễm thấp nhất: khoảng trưa đến đầu chiều (10–15h) khi trời có nắng, không khí đối lưu mạnh.
-
Ban đêm khuya (23h–5h): không khí tĩnh, bụi khó thoát, dễ ô nhiễm nặng nếu có nghịch nhiệt.
✅ Vì vậy, nếu tập thể dục, đi dạo hay mở cửa sổ, thì tốt nhất là giữa trưa đến đầu chiều (khi AQI thường thấp nhất).
