Luật hoá dinh dưỡng học đường- Bài học từ các nước phát triển

Luật hoá dinh dưỡng học đường- Bài học từ các nước phát triển

Cứ 1 USD đầu tư cho dinh dưỡng tạo ra 16-18 USD lợi ích kinh tế

Đây là một chủ đề quan trọng vì dinh dưỡng học đường không chỉ ảnh hưởng đến sức khoẻ thể chất, mà còn tác động trực tiếp đến khả năng học tập, phát triển trí tuệ và tương lai lao động của quốc gia. Mình sẽ chia làm 2 phần: (1) Luật hoá dinh dưỡng học đường và (2) Kinh nghiệm quốc tế để bạn tham khảo.

1. Luật hoá dinh dưỡng học đường

Ở Việt Nam hiện nay đã có Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng, một số thông tư liên ngành (Bộ GD&ĐT – Bộ Y tế) về bữa ăn bán trú, kiểm soát an toàn thực phẩm… Tuy nhiên, chưa có một luật riêng về dinh dưỡng học đường.

Nếu xây dựng Luật Dinh dưỡng học đường, có thể bao gồm:

• Quy định tiêu chuẩn dinh dưỡng cho bữa ăn bán trú (năng lượng, tỉ lệ chất đạm – chất béo – tinh bột, rau quả, sữa…).

• Kiểm soát thực phẩm không lành mạnh trong khuôn viên trường học (hạn chế nước ngọt, đồ chiên rán, thức ăn siêu chế biến).

• Bắt buộc giáo dục dinh dưỡng trong chương trình học chính khóa (giúp học sinh có kiến thức tự chọn thực phẩm đúng).

• Hệ thống giám sát: kiểm tra định kỳ chiều cao, cân nặng, chỉ số BMI, vi chất dinh dưỡng của học sinh, từ đó có dữ liệu quốc gia.

• Xã hội hóa – đối tác công tư: hợp tác với doanh nghiệp thực phẩm, nông nghiệp sạch, sữa học đường nhưng phải minh bạch.

• Ngân sách & hỗ trợ vùng khó khăn: nhà nước trợ cấp bữa ăn chuẩn cho học sinh nghèo, dân tộc thiểu số, vùng sâu xa.

2. Kinh nghiệm từ các nước phát triển

🌍 Nhật Bản

• Có Luật Bữa trưa học đường (School Lunch Act, 1954).

• Trường học có bếp riêng, dinh dưỡng viên được đào tạo chuyên nghiệp.

• Thực đơn đảm bảo cân bằng, có cả giáo dục văn hoá ẩm thực (washoku).

• Học sinh tham gia phục vụ và dọn dẹp → giáo dục ý thức cộng đồng.

• Nhật có tỷ lệ béo phì học đường thấp nhất trong nhóm OECD.

🇺🇸 Mỹ

• National School Lunch Program (NSLP) từ năm 1946.

• Có tiêu chuẩn bắt buộc: lượng calo tối đa, giảm muối, giảm đường, tăng rau củ.

• Cấm soda và đồ ăn nhanh trong khuôn viên trường (theo Healthy Hunger-Free Kids Act, 2010).

• Hỗ trợ mạnh cho học sinh nghèo (free/reduced-price lunch).

🇫🇷 Pháp

• Trường học coi bữa ăn là giờ học chính thức.

• Có quy định tối thiểu 40% nguyên liệu phải là sản phẩm tươi/địa phương.

• Thực đơn phong phú, hạn chế thực phẩm công nghiệp, hướng tới giáo dục thẩm mỹ ẩm thực.

🇫🇮 Phần Lan

• Từ năm 1948, mọi học sinh đều có bữa ăn miễn phí.

• Thực đơn được xây dựng theo chuẩn khoa học, luôn có rau, sữa, bánh mì đen.

• Bữa ăn đi kèm giáo dục dinh dưỡng và kỹ năng sống.

• Kết quả: học sinh có thể chất tốt, năng lực học tập cao.

🇸🇬 Singapore

• Có Healthier Choice Symbol cho thực phẩm cung ứng trong trường.

• Bắt buộc căn tin trường chỉ bán thực phẩm đáp ứng tiêu chuẩn (ít dầu, ít muối, có rau).

• Chính phủ giám sát chặt chẽ → tỷ lệ thừa cân trẻ em giảm.

3. Bài học cho Việt Nam

• Cần một khung luật riêng thay vì chỉ dừng ở thông tư, để đảm bảo tính bắt buộc và ngân sách ổn định.

• Đào tạo nhân lực dinh dưỡng học đường (nutritionist, dietitian) như Nhật, Phần Lan.

• Kết hợp giáo dục – văn hoá: bữa ăn không chỉ để no mà để dạy về sức khoẻ, vệ sinh, truyền thống.

• Phân bổ ngân sách theo vùng: thành phố chú trọng kiểm soát béo phì, nông thôn tập trung chống suy dinh dưỡng, thiếu vi chất.

• Khuyến khích nông sản sạch địa phương đi vào trường học, tạo liên kết nông nghiệp – giáo dục – y tế.