Nước Mỹ và Trung Quốc trải qua những giai đoạn lạm phát cầu kéo và chi phí đẩy ra sao?
Lạm phát do cầu kéo vs Lạm phát chi phí đẩy? Cái nào tốt hơn?
Nước Mỹ và Trung Quốc trải qua những giai đoạn lạm phát cầu kéo và chi phí đẩy ra sao?
🇺🇸 Mỹ
1. Lạm phát do cầu kéo
-
Thập niên 1960 (sau Thế chiến II, đặc biệt thời kỳ Kennedy – Johnson):
-
Chính phủ chi mạnh cho Chiến tranh Việt Nam + chương trình xã hội (“Great Society”).
-
Cầu tiêu dùng tăng mạnh nhờ thu nhập dân số cao → lạm phát tăng.
-
-
2021–2022 (hậu Covid-19):
-
Mỹ tung gói kích thích hơn 5.000 tỷ USD cho người dân và doanh nghiệp.
-
Tiêu dùng phục hồi nhanh, cung chưa theo kịp → giá cả tăng mạnh.
-
Đây là cầu kéo điển hình.
-
2. Lạm phát do chi phí đẩy
-
Thập niên 1970 (Khủng hoảng dầu mỏ 1973 & 1979):
-
OPEC cắt giảm nguồn cung dầu, giá dầu tăng gấp 3–4 lần.
-
Mọi hàng hóa, vận tải, sản xuất phụ thuộc dầu mỏ → chi phí tăng → lạm phát.
-
Kinh tế rơi vào “stagflation” (lạm phát cao + tăng trưởng thấp).
-
-
2022:
-
Xung đột Nga – Ukraine khiến giá năng lượng và lương thực tăng → đẩy lạm phát lên gần 9% (cao nhất 40 năm).
-
Đây là chi phí đẩy, đi kèm cầu kéo từ gói kích thích.
-
🇨🇳 Trung Quốc
1. Lạm phát do cầu kéo
-
2006–2008:
-
Tăng trưởng GDP trên 10%/năm, FDI khổng lồ, xuất khẩu bùng nổ.
-
Người dân đô thị hóa nhanh, tiêu dùng và bất động sản tăng mạnh.
-
Giá cả leo thang, CPI năm 2008 chạm 8% → cầu kéo.
-
-
2020–2021 (hậu Covid, phục hồi nhanh hơn Mỹ/EU):
-
Kích thích đầu tư cơ sở hạ tầng và bất động sản.
-
Nhưng nhờ kiểm soát giá tốt, lạm phát không quá cao.
-
2. Lạm phát do chi phí đẩy
-
1988–1989:
-
Cải cách giá (tự do hóa giá hàng hóa) khiến chi phí đầu vào tăng vọt.
-
CPI 1988 tăng 18,5% → lạm phát chi phí đẩy.
-
-
2010–2011:
-
Giá nguyên liệu thô, sắt thép, lương thực toàn cầu tăng.
-
Cộng thêm đồng Nhân dân tệ neo vào USD, nhập khẩu năng lượng đắt đỏ hơn.
-
CPI Trung Quốc 2011 lên 5,4%, chủ yếu do chi phí đẩy từ giá lương thực, năng lượng.
-
🔑 Tóm gọn
-
Mỹ:
-
Cầu kéo: 1960s (chi tiêu công + chiến tranh), 2021 (kích thích Covid).
-
Chi phí đẩy: 1970s (dầu mỏ), 2022 (Nga–Ukraine).
-
-
Trung Quốc:
-
Cầu kéo: 2006–2008 (bùng nổ FDI + tiêu dùng).
-
Chi phí đẩy: 1988–89 (cải cách giá), 2010–11 (giá hàng hóa tăng).
-
