Tại sao phụ nữ lại dễ bị bệnh tuyến giáp hơn đàn ông?
Phụ nữ dễ mắc bệnh tuyến giáp hơn đàn ông là do sự kết hợp của yếu tố sinh học (hormone), miễn dịch và di truyền, cụ thể như sau:
1. Hệ miễn dịch của phụ nữ hoạt động mạnh mẽ hơn
-
Phụ nữ có hệ miễn dịch mẫn cảm và mạnh hơn nam giới để bảo vệ thai nhi trong thai kỳ.
-
Nhưng chính vì miễn dịch quá mạnh, phụ nữ dễ bị bệnh tự miễn hơn (Hashimoto, Basedow là bệnh tuyến giáp tự miễn).
-
Tỷ lệ mắc Hashimoto (viêm tuyến giáp mạn tính tự miễn) ở phụ nữ cao gấp 5-10 lần so với nam giới.
2. Vai trò của hormone giới tính (Estrogen & Progesterone)
-
Estrogen kích thích hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ phản ứng miễn dịch nhầm lẫn vào chính tuyến giáp.
-
Chu kỳ kinh nguyệt, mang thai, sau sinh, tiền mãn kinh là những giai đoạn estrogen dao động mạnh → dễ khởi phát bệnh tuyến giáp.
-
Progesterone mất cân bằng cũng làm tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa hormone tuyến giáp.
➡️ Nữ giới có biến động nội tiết suốt đời (kinh nguyệt, thai kỳ, sinh nở, mãn kinh) → nguy cơ bệnh tuyến giáp tăng theo từng giai đoạn.
3. Di truyền và gene giới tính
-
Một số gene liên quan đến bệnh tuyến giáp tự miễn nằm trên nhiễm sắc thể X.
-
Phụ nữ có 2 nhiễm sắc thể X, nên khả năng bị đột biến hoặc biểu hiện bệnh lý cao hơn nam (nam chỉ có 1 X).
-
Gia đình có mẹ hoặc bà bị bệnh tuyến giáp → con gái có nguy cơ cao hơn.
4. Yếu tố cảm xúc và stress (ảnh hưởng mạnh đến phụ nữ)
-
Stress mạn tính làm rối loạn trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến giáp (trục HPT).
-
Phụ nữ thường chịu áp lực cảm xúc cao hơn (gia đình, xã hội, hormone thất thường) → dễ bị rối loạn nội tiết, bệnh tuyến giáp.
5. Tốc độ chuyển hóa cơ bản và nhu cầu i-ốt khác nhau
-
Phụ nữ có nhu cầu i-ốt cao hơn nam giới trong thai kỳ, cho con bú.
-
Nếu chế độ ăn thiếu i-ốt → dễ bị bướu cổ, suy giáp do thiếu i-ốt.
-
Tốc độ chuyển hóa chậm khi lớn tuổi (đặc biệt sau sinh, tiền mãn kinh) khiến phụ nữ dễ tăng cân, mệt mỏi → bộc lộ bệnh tuyến giáp.
Tóm tắt nguyên nhân:
Nguyên nhân | Ảnh hưởng |
---|---|
Hệ miễn dịch mạnh dễ rối loạn | Dễ mắc bệnh tự miễn tuyến giáp |
Biến động hormone estrogen | Tăng nguy cơ viêm, suy, cường giáp |
Gene X và di truyền | Nữ giới có nguy cơ cao hơn nam |
Stress và cảm xúc | Rối loạn nội tiết giáp |
Thiếu i-ốt theo giai đoạn | Bướu cổ, suy giáp thai kỳ |
➤ Kết luận:
Phụ nữ dễ mắc bệnh tuyến giáp hơn đàn ông do "cơ thể sinh ra đã phòng thủ mạnh hơn nhưng dễ rối loạn hơn", cộng với ảnh hưởng của hormone và stress suốt đời.