Tỷ lệ các nhóm máu trong dân số không đồng đều giữa các quốc gia. Nhìn chung, 4 nhóm chính là A, B, AB, O (theo hệ ABO), và có yếu tố Rh (+/–).

1. Trên thế giới (ước tính trung bình toàn cầu):

• Nhóm O: ~45%

• Nhóm A: ~40%

• Nhóm B: ~11%

• Nhóm AB: ~4%

Tuy nhiên có khác biệt lớn:

• Ở châu Âu: A và O chiếm đa số.

• Ở châu Á: tỷ lệ nhóm B và AB cao hơn.

• Ở châu Mỹ (người bản địa): nhóm O chiếm áp đảo.

2. Tại Việt Nam (ước tính theo nhiều nghiên cứu y học):

• Nhóm O: khoảng 42%

• Nhóm A: khoảng 30%

• Nhóm B: khoảng 23%

• Nhóm AB: khoảng 5%

3. Yếu tố Rh (Rhesus):

• Rh(+): chiếm đa số (~85% dân số thế giới, tại Việt Nam có thể tới 99%).

• Rh(–): rất hiếm (chỉ 0,07–0,1% ở Việt Nam, nhưng ở châu Âu có thể tới 15%).

👉 Nghĩa là ở Việt Nam, đa phần người dân mang nhóm máu O hoặc A, hầu hết đều là Rh dương tính, nên người có nhóm máu Rh âm rất hiếm và quý hiếm trong cấp cứu.

Bảng so sánh (ước tính) — Tỷ lệ các nhóm máu (hệ ABO) và Rh giữa Việt Nam, Châu Á và Toàn cầu

Ghi chú: các con số dưới đây là ước tính trung bình (lấy giá trị điển hình từ nhiều nghiên cứu/nguồn tổng hợp). Tỷ lệ thực tế thay đổi theo từng nước/nhóm dân cư và theo nghiên cứu khác nhau — nếu cần mình có thể truy nguồn và trích dẫn các nghiên cứu cụ thể.

Giải thích nhanh

• Ở Việt Nam và nhiều nước Đông–Đông Nam Á, nhóm O và A chiếm phần lớn; B tương đối cao hơn so với mức trung bình toàn cầu, và AB vẫn nhỏ.

• Rh âm rất hiếm ở người Đông Á / Đông Nam Á (thấp hơn nhiều so với châu Âu), do đó người Rh(−) ở khu vực này thường ít gặp trong các ngân hàng máu.

• Toàn cầu: phân bố A và O ở châu Âu/Nga thường cao hơn, trong khi châu Á có tỷ lệ B/AB cao hơn—đó là lý do vì sao trung bình toàn cầu khác biệt.

Ứng dụng/ý nghĩa thực tế

• Trong cấp cứu truyền máu, tỷ lệ nhóm máu quyết định khả năng tìm được máu phù hợp nhanh chóng (ví dụ: nhiều nước châu Á có nguồn O dồi dào hơn, nhưng Rh(−) rất hiếm).

• Với lập ngân hàng máu hoặc lập kế hoạch y tế, cần quan tâm tỷ lệ Rh(−) nhỏ — phải dự trữ an toàn cho các ca sản khoa và các bệnh nhân Rh(−).

 

tại sạo lại có sự khác biệt vậy? tại sao nhóm máu O lại nhiều nhất?

1. Do di truyền và tiến hóa lâu dài

• Các nhóm máu A, B, AB, O hình thành từ gen ABO trên nhiễm sắc thể số 9.

• Trong quá trình tiến hóa hàng trăm nghìn năm, nhóm O được coi là nhóm máu “nguyên thủy” (có từ rất sớm ở loài người).

• Nhóm A và B xuất hiện sau, do đột biến gen từ nhóm O.

• Vì con người ban đầu đều mang O, nên đến nay O vẫn chiếm đa số toàn cầu (~40–50%).

---

2. Do chọn lọc tự nhiên và bệnh tật

• Nhóm máu có liên quan đến khả năng kháng bệnh:

  • O: kháng tốt với sốt rét nặng (Plasmodium falciparum khó bám vào hồng cầu O). Vì vậy ở các vùng châu Phi, châu Mỹ, Đông Nam Á (nơi sốt rét từng hoành hành), nhóm O tồn tại và lan rộng.

  • A: dễ bị vi khuẩn Helicobacter pylori tấn công → tăng nguy cơ loét dạ dày, nhưng lại có khả năng miễn dịch khác tốt hơn.

  • B: từng giúp chống một số bệnh truyền nhiễm ở châu Á → giải thích vì sao B nhiều ở Ấn Độ, Trung Quốc.

  • AB: là nhóm lai, hiếm vì xuất hiện muộn và không có nhiều lợi thế chọn lọc.

---

3. Do sự khác biệt về di cư – dân tộc – địa lý

• Người châu Âu di cư → mang theo tỷ lệ A cao.

• Người châu Á → mang theo B và AB cao hơn.

• Người bản địa châu Mỹ → gần như 100% nhóm O (do tổ tiên di cư từ Siberia cách đây hàng chục ngàn năm, và nhóm O có lợi thế sinh tồn).

---

4. Vì sao nhóm O lại nhiều nhất?

• Lịch sử di truyền: O là gốc, xuất hiện sớm nhất, các nhóm khác là biến thể.

• Lợi thế sinh tồn: giúp chống sốt rét và một số bệnh nhiễm trùng.

• Khả năng truyền máu phổ biến: nhóm O (nhất là O−) có thể truyền cho tất cả nhóm khác → về mặt tiến hóa, người nhóm O có lợi thế cộng đồng khi chăm sóc lẫn nhau trong xã hội nguyên thủy.

---

✅ Tóm lại:

• Khác biệt tỷ lệ nhóm máu giữa khu vực là kết quả của tiến hóa, chọn lọc tự nhiên, và di cư lịch sử.

• Nhóm O nhiều nhất vì nó là “tổ tiên di truyền” của các nhóm khác và có lợi thế sinh tồn trước nhiều bệnh truyền nhiễm.