Phân biệt vật sống và vật không sống?
Top các thiết bị tốn điện - có công suất lớn nhất mà hay dùng
Một số dấu hiệu đặc trưng cho vật sống:
- Trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng: Sinh vật lấy thức ăn, chất dinh dưỡng, nước từ môi trường để tích luỹ và chuyển hoá năng lượng nuôi sống cơ thể đồng thời thải chất thải ra môi trường.
- Sinh trưởng, phát triển: Sinh vật lớn lên, tăng trưởng về kích thước và hình thành các bộ phận mới.
- Vận động: Sinh vật di chuyển (động vật), trao đổi chất giữa cơ thể sống với môi trường, ... để sinh trưởng và phát triển.
- Cảm ứng: Sinh vật phản ứng lại tác động của môi trường.
- Sinh sản: Sinh vật sinh sản để duy trì nòi giống.
Vật sống là vật có các biểu hiện sống như trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng, sinh trưởng, phát triển, vận động, cảm ứng, sinh sản.
Vật không sống là vật không có biểu hiện sống.
I. Kiến thức cơ bản
-
Vật sống: có các đặc điểm như sinh trưởng (lớn lên), sinh sản, cảm ứng (phản ứng lại với môi trường), trao đổi chất (ăn uống, hô hấp), di chuyển (ở mức tế bào hoặc cơ thể).
-
Vật không sống: không có các đặc điểm trên, chỉ chịu tác động vật lí – hóa học (mòn, vỡ, bay hơi, gỉ…).
II. Câu hỏi trắc nghiệm
-
Đâu là vật sống?
a. Con mèo 🐱
b. Hòn đá 🪨
c. Cái bàn
d. Dòng sông→ Đáp án: a
-
Trong các hiện tượng sau, đâu là đặc điểm của vật sống?
a. Sắt bị gỉ
b. Hạt nảy mầm thành cây
c. Nước bốc hơi khi gặp nắng
d. Gió thổi lá rụng→ Đáp án: b
-
Cá sống dưới nước nhờ đặc điểm nào?
a. Biết hít thở bằng mang
b. Tự nhiên chìm xuống
c. Có thể lặn sâu mãi
d. Không bị chết dù thiếu oxi→ Đáp án: a
III. Câu hỏi tự luận
-
Hãy nêu 3 điểm khác biệt giữa vật sống và vật không sống.
-
Vì sao nói cây xanh là vật sống? Cho ví dụ minh họa.
-
Con người cần gì để duy trì sự sống?
-
Giải thích: Vì sao hạt gạo được coi là vật không sống, còn hạt lúa lại là vật sống?
Câu 1: Hãy nêu 3 điểm khác biệt giữa vật sống và vật không sống.
-
Vật sống:
-
Có khả năng trao đổi chất (ăn, hô hấp, lấy năng lượng).
-
Có khả năng sinh trưởng và phát triển (lớn lên, biến đổi theo thời gian).
-
Có khả năng sinh sản, cảm ứng và di chuyển (sinh ra thế hệ mới, phản ứng với môi trường).
-
-
Vật không sống:
-
Không trao đổi chất, không lớn lên, không sinh sản, không phản ứng như sinh vật.
-
Chỉ thay đổi do tác động vật lí – hoá học bên ngoài (mòn, vỡ, gỉ sét, bay hơi…).
-
Câu 2: Vì sao nói cây xanh là vật sống? Cho ví dụ minh họa.
-
Cây xanh có quang hợp, hô hấp, lớn lên, ra hoa, kết quả, và sinh sản.
-
Ví dụ: Hạt lúa nảy mầm thành cây lúa, cây phát triển, ra bông lúa và tạo ra hạt lúa mới.
Câu 3: Con người cần gì để duy trì sự sống?
-
Không khí (Oxi) → để hô hấp.
-
Thức ăn, nước uống → cung cấp chất dinh dưỡng và năng lượng.
-
Môi trường sống phù hợp → nhiệt độ, ánh sáng, chỗ ở an toàn.
-
Quan hệ xã hội (gia đình, cộng đồng) cũng là một yếu tố đặc biệt của con người.
Câu 4: Giải thích: Vì sao hạt gạo được coi là vật không sống, còn hạt lúa lại là vật sống?
-
Hạt lúa: bên trong có phôi sống → có khả năng nảy mầm thành cây mới → được coi là vật sống.
-
Hạt gạo: chỉ là phần tinh bột của hạt lúa sau khi xay xát, không còn phôi, không thể nảy mầm → là vật không sống.
👉 Như vậy, điểm mấu chốt để phân biệt: Vật sống có quá trình sống (trao đổi chất, sinh trưởng, sinh sản), còn vật không sống thì không có những quá trình này.
IV. Bài tập thực hành
-
Bài tập 1: Quan sát môi trường xung quanh lớp học (sân trường, vườn cây), hãy liệt kê 5 vật sống và 5 vật không sống.
-
Bài tập 2: Hãy vẽ sơ đồ phân loại vật trong hình dưới đây thành 2 nhóm:
-
Cái bàn, cái ghế, con mèo, cây xanh, xe máy, chim sẻ, ao cá.
-
-
Bài tập 3: Viết một đoạn văn ngắn (5–7 câu) giải thích: Tại sao con người cần bảo vệ các vật sống như cây xanh, động vật?
